Τι είναι η λογοτεχνία;

 

Άννα Παππά
δασκάλα-συγγραφέας

Ο κόσμος του ανθρώπου αποτελείται από αφηγήσεις και από ιστορίες. Με άλλα λόγια αποτελείται από μύθους. Πρωταγωνιστής του κόσμου αυτού είναι η λογοτεχνία. Η Ιλιάδα και η Οδύσσεια του Ομήρου είναι τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα  που μπορεί κάποιος να επικαλεστεί. Και είναι τα πιο αρχαία και τα πιο πολυδιαβασμένα.

Το βιβλίο που διαβάζετε σήμερα είναι το τελευταίο, που όμως είναι το σκαλοπάτι για το βιβλίο που ακολουθεί.

Όταν τελειώσει η λογοτεχνία θα τελειώσουν και οι μύθοι και θα επιστρέψει ο φόβος σε έναν κόσμο που, πια, θα φαίνεται ακατανόητος, γεμάτος φοβίες.

Όμως η λογοτεχνία δε διηγείται ιστορίες μόνο και μόνο για να περάσει η ώρα ή για να διώξει τον φόβο. Έχει σκοπό να δώσει νόημα στον κόσμο, να τον εξηγήσει, να αντικαταστήσει την αταξία, το συμπτωματικό και το αναίτιο που διέπει την πραγματικότητα με μια συμβολική τάξη, στην οποία οι συμπτώσεις δεν έχουν θέση και κάθε αιτιατό συνοδεύεται από μία αιτία.

Είναι γεγονός ότι ένα παραμύθι ή ένα μυθιστόρημα δεν είναι σε θέση να παραμορφώσει την πραγματικότητα, να πει εξίσου ψέματα και αλήθεια και, τελικά, να κάνει εξίσου ηθικές όσο και ανήθικες προτροπές. Και αυτό επειδή η λογοτεχνία δεν μπορεί να απαντήσει στα σημαντικά ερωτήματα του ανθρώπου, ούτε στα ασήμαντα. Είναι μία ψευδής κατασκευή, είναι ένας φανταστικός λόγος. Είναι μία αναπαράσταση ψευδών γεγονότων, που όμως την έχουμε ανάγκη καθώς η ανθρωπότητα έζησε με μύθους χιλιάδες χρόνια και με μύθους εξακολουθεί να ζει και σήμερα…